Parodontologie is de wetenschap binnen de tandheelkunde die zich richt op de steunweefsels rondom de tanden, namelijk het kaakbot en het tandvlees, en de aandoeningen van deze harde en zachte weefsels.
Gezond tandvlees
Gezond tandvlees kan men herkennen aan een mooie roze kleur, met een typische stippeling die vergelijkbaar is met deze van een sinaasappelschil. Het tandvlees gaat niet bloeden bij het poetsen. Tussen de tanden is er quasi geen open ruimte aanwezig, omdat de ruimte volledig door tandvlees gevuld is.
Gezond tandvlees kan men herkennen aan een mooie roze kleur, met een typische stippeling die vergelijkbaar is met deze van een sinaasappelschil. Het tandvlees gaat niet bloeden bij het poetsen. Tussen de tanden is er quasi geen open ruimte aanwezig, omdat de ruimte volledig door tandvlees gevuld is.
Tandplaque
In de mond zitten meer dan 530 verschillende soorten bacteriën. Gelukkig veroorzaken deze niet standaard problemen omdat er een evenwicht is tussen het aantal en type bacteriën enerzijds, en het menselijk afweersysteem anderzijds.
Tandplaque is een structuur die zich vormt op alle oppervlakken in de mond. Het bestaat hoofdzakelijk uit bacteriën (één speldenkop plaque bevat 10 keer zoveel bacteriën als er inwoners van België zijn), maar bevat ook opgeloste stoffen uit voeding, water en bacteriële producten. Waar het tandvlees – net zoals de huid – spontaan en onzichtbaar vervelt en de tandplaque hierdoor ook afgescheiden wordt, is dit bij de tanden niet het geval. Hierdoor kan tandplaque blijven zitten, zich nog steviger hechten en groeien, tot het verwijderd wordt, waarna het hele proces zich herhaalt.
Gingivitis
Gingivitis ontstaat wanneer het evenwicht tussen de bacteriën (tandplaque) en het afweer omslaat doordat de bacteriële belasting te groot wordt. Dit werd in 1965 voor het eerst aangetoond door professor Loë. Proefpersonen met gezond tandvlees moesten gedurende drie weken afzien van alle mondhygiëne. Hierdoor kon tandplaque ongestoord groeien, en onstond bij de meeste mensen een tandvleesontsteking.
Deze ontsteking blijft aanvankelijk vrij oppervlakking. Het tandvlees vertoont een rode rand, staat wat gezwollen en begint te bloeden bij het poetsen van de tanden, bij eten of in ernstige gevallen spontaan. Een slecht ruikende adem kan voorkomen. Pijn is niet aanwezig, en op röntgenfoto is er geen verandering ten opzichte van gezond tandvlees.
Gingivitis is een volledig omkeerbare ontsteking. Bij herstel van de balans (verwijderen van de tandplaque), zal het tandvlees opnieuw volledig gezond worden. Hiervoor is een professionele gebitsreiniging nodig, alsook een individueel aangepaste mondhygiëne instructies. Achteraf is een goede mondhygiëne erg belangrijk; zoniet kan het tandvlees opnieuw ontsteken.
Tandvlees voor en na behandeling
Parodontitis
Wanneer gingivitis onbehandeld blijft, dan zal deze na een tijd overgaan in parodontitis. Hierbij zullen de bacteriën rondom de tanden pockets (of tandvleeszakjes) maken. De bacteriën kruipen tussen tand en tandvlees in de diepte, en zorgen voor afbraak van het steunweefsel en het kaakbot. In het beginstadium veroorzaakt dit geen pijnklachten of ongemakken, en zijn de kenmerken gelijkaardig aan gingivitis. In een later stadium kan het tandvlees terugtrekken, kunnen tanden verschuiven en los komen te staan en kunnen pijnklachten voorkomen door abcesvorming. Erg vaak is ook een slechte mondgeur en -smaak aanwezig.
Door de afbraak van steunweefsel en kaakbot spreken we over een irreversibele onsteking. Op röntgenfoto zien we dat het kaakbot wegtrekt richting de worteltop. Na behandeling is de infectie onder controle, maar het verloren weefsel zal niet kunnen herstellen.
Het welslagen staat en valt met een goede mondhygiëne, dus is de patiënt en zijn motivatie erg belangrijk voor een succesvolle behandeling.
Alvorens een behandeling te starten, moet de ernst van de onsteking bekeken worden. Hierbij dient de situatie per tand geëvalueerd te worden in functie van een volledig behandelplan.
Uiteraard is dit een individueel gegeven, dat uw parodontoloog met u zal bespreken tijdens een uitgebreid eerste onderzoek.
Algemene gezondheid en parodontale onsteking
Er gebeurt veel onderzoek naar associaties tussen parodontale problemen en de algemene gezondheid. In het verleden werd reeds een sterk bewezen link aangetoond tussen parodontitis en diabetes, cardio-vasculaire aandoeningen, vroeggeboorte en laag geboortegewicht, alsook met respiratoire aandoeningen en rheumatoïde arthritis. Uit recente onderzoeken blijkt er ook een associate te bestaan tussen tandvleesontstekingen en obesitas, erectiestoornissen en dementie.